Smartney PROD

Obok Biura Informacji Kredytowej to właśnie BIG – czyli Biuro Informacji Gospodarczej, jest jednym z terminów najczęściej kojarzonych z pożyczaniem pieniędzy. To jedna z kategorii tych mitycznych „baz” informacje w których weryfikują kredytodawcy. Czy znajdujesz się w BIGach? Czy jest się czym niepokoić, gdy w czasie składania wniosku wyrażamy zgodę na sprawdzenie wpisów na swój temat w BIGach? Wyjaśniamy!

Co to jest Biuro Informacji Gospodarczej?

W pewnym uproszczeniu Biura Informacji Gospodarczej to instytucje, które gromadzą, przechowują i udostępniają dane o dłużnikach. Zbierają dane zarówno na temat klientów indywidualnych jak i przedsiębiorstw. Ich funkcjonowanie reguluje ustawa o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. W przeciwieństwie do Biura Informacji Kredytowej, które zbiera informacje o zobowiązaniach kredytowych a dane udostępnia tylko bankom i instytucjom finansowym, z danych zgromadzonych w BIG mogą korzystać również inni przedsiębiorcy. O ile BIGi coraz częściej zbierają również dane pozytywne – czyli informacje o kredytach i zobowiązaniach spłacanych terminowo – to znajdują się w nich przede wszystkim nierzetelni dłużnicy.

W powszechnej świadomości szczególnie mocno kojarzony jest Krajowy Rejestr Długów – do którego wpisywani byli tradycyjnie miedzy innymi gapowicze niepłacący za bilety w komunikacji publicznej. Wpis do BIGów często oznacza automatyczną odmowę przyznania kredytu lub pożyczki. Warto jednak pamiętać, że wierzyciel ma ustawowy obowiązek usunięcia informacji o zadłużeniu z BIG w ciągu 14 dni od spłaty zadłużenia.  Jeśli starasz się o kredyt, warto więc najpierw upewnić się, że ewentualne długi są spłacone, a wpisy do BIGów zostały usunięte.

Co warte odnotowania, każdy BIG działa samodzielnie. Każdy prowadzi więc odrębną listę dłużników. O ile pojawiają się od czasu do czasu inicjatywy na rzecz współpracy między nimi, to przepływ informacji jest ograniczony, a firmy te są wobec siebie konkurencją. Możliwe jest więc bycie wpisanym tylko do jednej z tych baz – w zależności od tego, z którą umowę podpisał wierzyciel dokonujący wpisu.

Do BIGu zgłoszony może zostać dłużnik którego zaległość wynosi minimum 30 dni i w zależności od konkretnego BIGu minimum 200 zł. Ważne: o ile wierzyciel dokonuje zazwyczaj wpisu tylko do jednej z baz, to w czasie weryfikacji kredytowej banki lub instytucje finansowe sprawdzają wszystkie.

Biura Informacji Gospodarczej w Polsce

W Polsce funkcjonuje 5 BIGów – chociaż tylko cztery z nich tradycyjnie sprawdzane są przez banki i instytucje finansowe w procesie wnioskowania o pożyczkę. Piąty specjalizuje się w gromadzeniu danych na temat długów wobec firm telekomunikacyjnych – warto więc pamiętać o terminowym płaceniu abonamentu za telefon. Różnice między nimi nie są ważne dla Klientów, pod warunkiem, że pamiętają: różne firmy współpracują z różnymi BIGami – jeśli więc podejrzewasz, że ktoś mógł Cię do któregoś z nich wpisać, to warto sprawdzić we wszystkich. Oto BIGi działające w Polsce:

• ERIF Biuro Informacji Gospodarczej
• BIG InfoMonitor
• Krajowy Rejestr Długów BIG
• Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej (KBIG)
• Krajowa Informacja Długów Telekomunikacyjnych (KIDT)

Jak sprawdzić siebie w Biurze Informacji Gospodarczej?

Zgodnie z ustawą, każdy konsument ma możliwość nieodpłatnego sprawdzenia w BIGach informacji na swój temat – raz na 6 miesięcy. By to zrobić, będziemy potrzebowali dowodu osobistego. Wystarczy zarejestrować się na stronie wybranego BIGu – to niezależne bazy, wiec najlepiej zrobić to na stronach wszystkich – oraz przejść weryfikację, w czasie której wysłać musimy przez specjalny system skan swojego dowodu osobistego. Po pozytywnym zakończeniu weryfikacji możliwe będzie pobranie raportu na swój temat.

Prowizja jest określeniem, z którym praktycznie zawsze spotykamy się w przypadku pożyczek i kredytów. Obok oprocentowania jest jednym z najważniejszych kosztów obsługi zobowiązania. W poniższym artykule wyjaśnimy czym dokładnie jest prowizja – ale również to, co zazwyczaj wchodzi w jej skład.

Co to jest prowizja?

Zgodnie z definicją, prowizja to jednorazowe wynagrodzenie z tytułu wykonania czynności prawnych. W przeciwieństwie do odsetek, opłacamy ją tylko raz – zazwyczaj powiększana jest o nią kwota zaciągniętego przez nas zobowiązania. Ze względu na jednorazowość, nie jest zależna od stóp procentowych i innych zewnętrznych czynników. Obliczana jest w momencie zaciągnięcia zobowiązania i zazwyczaj stanowi jakiś jego procent. Jej wysokość określa umowa. Prowizja jest również opisana w formularzu informacyjnym, który kredytobiorca otrzymuje w procesie zawierania umowy. Wysokość prowizji wpływa na RRSO – innymi słowy RRSO uwzględnia zarówno oprocentowanie jak i prowizję.

Rodzaje prowizji

Smartney nie stosuje większości wymienionych poniżej prowizji – warto jednak o nich wiedzieć.

• Prowizja za rozpatrzenie wniosku kredytowego – stosowana przez banki i fintechy stosunkowo rzadko – płatna jest niezależnie od decyzji kredytowej. Nawet więc, jeśli nie otrzymasz pożyczki, tę prowizję płacisz z góry i jest bezzwrotna.
• Prowizja za wydłużenie okresu kredytowania – jeśli wiesz, że nie zdążysz spłacić kredytu w terminie, bank może czasem się zgodzić na wydłużenie okresu spłaty – podobna operacja często obciążona jest jednak dodatkową opłatą. To, czy masz taką możliwość reguluje umowa.
• Prowizja za wcześniejszą spłatę kredytu – praktycznie niespotykana w przypadku pożyczek i kredytów gotówkowych, powszechna za to w przypadku kredytów hipotecznych. Zysk banków jest tam niższy w skali roku, dodatkowa prowizja zabezpiecza więc ich interesy – warto się upewnić, czy umowa przewiduje możliwość wcześniejszej darmowej spłaty kredytu.
• Prowizja za podwyższenie kwoty kredytu – Zazwyczaj jest to po prostu procent dodatkowej kwoty zobowiązania. Innymi słowy, jeśli chcesz zwiększyć swój kredyt dostaniesz dodatkową gotówkę – ale od tej dodatkowej kwoty będziesz musiał zapłacić prowizję.
• Prowizja za przewalutowanie – stosowana kilka i kilkanaście lat temu, gdy popularnością cieszyły się kredyty walutowe. Banki przyjmowały płatności w złotych, podczas gdy kredytów udzielały w walutach obcych. Klientów obciążały więc prowizją, za wymianę wpłacanych złotówek na docelowe franki / euro.
• Prowizja od czynności upominawczych i windykacyjnych – również te prowizje znajdziesz w stosownej tabeli lub jako informację w umowie. To opłaty związane z niewywiązywaniem się z zawartej umowy.

Wszystkie opłaty i prowizje  powinny być jasno określone w Twojej umowie lub dołączonej do niej tabeli opłat i prowizji.

Prowizja od kredytu

Prowizja od kredytu to prowizja, którą płacisz gdy zaciągasz zobowiązanie w banku – dotyczy tylko i wyłącznie kredytów, chociaż określenie może być również uproszczeniem stosowanym w przypadku pożyczek. To jednorazowa kwota, pokrywająca zazwyczaj wstępne koszty kredytodawcy – takie jak analiza Twojej zdolności kredytowej, zapytania wysyłane do BIKu i Baz Informacji Gospodarczej, obsługa Twojej płatności, koszty marketingowe, które średnio firma ponosi, by pozyskać Klienta.

Prowizja od pożyczki

Bez zaskoczeń, definicja jest praktycznie identyczna z powyższą, dotyczy jednak pożyczek, a nie kredytów. Prowizja od pożyczki to prowizja, którą płacisz gdy zaciągasz zobowiązanie w banku lub innej instytucji finansowej. To jednorazowa kwota, pokrywająca zazwyczaj wstępne koszty kredytodawcy – takie jak analiza Twojej zdolności kredytowej, zapytania wysyłane do BIKu i Baz Informacji Gospodarczej, obsługa Twojej płatności, koszty marketingowe, które średnio firma ponosi, by pozyskać Klienta.

Jak duża może być prowizja

Ustawa o kredycie konsumenckim określa, że łączna suma kosztów pozaodsetkowych związanych z kredytem lub pożyczką, w tym prowizja, nie może przekroczyć 25 proc. pożyczonej kwoty i 30 proc. tej samej wartości za każdy rok trwania umowy kredytowej czy pożyczkowej. Wszystkie pozaodsetkowe koszty kredytowe nie mogą przekraczać wartości pożyczki. Każdy bank lub instytucja finansowa indywidualnie decydują o wysokości prowizji, nie mogą jednak przekroczyć wspomnianych limitów.Ustawa nie mówi więc o maksymalnej wysokości prowizji, ale określa jakiego poziomu kosztów pozaodsetkowych kredytodawca nie może przekroczyć – a prowizja jest jednym z takich kosztów. Procentowo prowizje są zazwyczaj o wiele wyższe w przypadku chwilówek, które do maksimum starają się wykorzystać ustawowe limity.

Wzięcie kredytu lub pożyczki może nas wystawić na kontakt z terminami, z których nie korzystamy na co dzień. Jest ich sporo – a różnice miedzy niektórymi z nich są niewielkie. Często Klientom mylą się między innymi okres kredytowania, okres spłaty kredytu i termin spłaty pożyczki. W niniejszym artykule postaramy się wyjaśnić różnice.

Okres Kredytowania

Okres kredytowania to czas, w którym masz obowiązek spłacić kredyt lub pożyczkę. Co do zasady, nadpłacając swoje zobowiązanie możesz dokonać spłaty szybciej – nie możesz jednak przekroczyć terminu ustalonego w umowie. Zazwyczaj im dłuższy okres kredytowania, tym niższe raty. Kredyt lub pożyczka nie są wtedy tańsze, ale domowy budżet łatwiej udźwignie mniej dotkliwe miesięczne raty. Jeśli zaciągasz pożyczkę na 60 tysięcy złotych na 8 lat to okresem kredytowania jest właśnie 8 lat.

Okres Spłaty

Okres spłaty zobowiązań jest wskaźnikiem ekonomicznym stosowanym praktycznie wyłącznie w przypadku przedsiębiorstw. Czasami można się z nim spotkać w potocznym języku – używany jest jednak w tym samym znaczeniu, co okres kredytowania. A czym jest okres kredytowania już wiesz.

Termin spłaty kredytu

Termin ten określa dzień w którym najpóźniej spłacić musimy swój kredyt. Po przekroczeniu tego terminu, od pozostałej do spłaty kwoty naliczane są odsetki ustawowe. Umowa może również przewidywać dodatkowe kary nakładane na kredytobiorcę – warto się wiec z nią dokładnie zapoznać.

Termin spłaty pożyczki

Termin analogiczny do powyższego, dotyczy jednak pożyczek. Z punktu widzenia konsumenta różnica między pożyczką a kredytem nie jest duża – pod warunkiem, że porówna on oferowane warunki. Kredyt nie zawsze jest tańszy – warto więc zapoznać się również z ofertą fintechów, poszukując finansowania. Pożyczek bardzo często udzielają zresztą również banki.

Termin spłaty raty kredytu

To termin, w którym zobowiązałeś się spłacać kolejne raty. Może to być np. 5ty dzień każdego miesiąca – z zastrzeżeniem w umowie, że jeśli dzień ten przypada na weekend, to termin spłaty raty wypadnie w najbliższym dniu roboczym. To bardzo popularny mechanizm gwarantujący, że opóźnienia w procesowaniu Twojego przelewu nie doprowadzą do naliczania odsetek. Termin spłaty raty zazwyczaj można w banku lub instytucji finansowej zmienić w trakcie trwania umowy – to opcja przydatna, jeśli np. zmienisz miejsce pracy, a nowy pracodawca będzie wypłacał pensję w innym terminie.

Rejestr dłużników zawiera listę nazwisk osób i nazw firm mających zaległości płatnicze. Jest kilka tego typu baz danych, które działają w odmienny sposób. Kto i kiedy może więc trafić do rejestru dłużników? Jakie informacje gromadzą poszczególne bazy oraz kto i na jakich zasadach ma do nich dostęp? Sprawdź, co warto wiedzieć na temat krajowych rejestrów dłużników, jak sprawdzić w nich bezpłatnie informacje na swój temat oraz jakie jeszcze możliwości oferują.

Jakie rejestry dłużników istnieją w Polsce?

Informacja o zadłużeniu jest bardzo ważna dla firm udzielających kredytów i pożyczek. Przydaje się też innym przedsiębiorcom, którzy chcą zweryfikować potencjalnych kontrahentów lub klientów przed podjęciem współpracy. Rejestry dłużników – osób fizycznych i firm – są więc ważnym elementem gospodarki. Można je podzielić na 3 główne kategorie:

1. Publiczny rejestr dłużników prowadzony przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Kiedyś był nim Rejestr Dłużników Niewypłacalnych, obecnie jest to Krajowy Rejestr Zadłużonych.

• BIK (Biura Informacji Kredytowej), czyli instytucja, która gromadzi dane na temat pozytywnej i negatywnej historii kredytowej klientów banków i firm pożyczkowych. To nie do końca rejestr dłużników.

• Rejestry dłużników BIG (biur informacji gospodarczych). W przeciwieństwie do BIK-u biura te gromadzą wyłącznie dane o zaległościach płatniczych, które pochodzą z różnych źródeł.

Krajowy Rejestr Zadłużonych (wcześniej Rejestr Dłużników Niewypłacalnych)

Publiczny rejestr dłużników, który od lipca 2021 roku jest dostępny dla każdego w internecie. Krajowy Rejestr Zadłużonych (KRZ) zawiera dane zarówno na temat firm, jak i osób fizycznych, jednak trafiają do niego wyłącznie osoby i podmioty wobec których:

• są lub były prowadzone postępowania upadłościowe, restrukturyzacyjne lub w sprawach o zakazie prowadzenia działalności gospodarczej;
• prowadzona była egzekucja należności, która została umorzona, ponieważ była bezskuteczna;
• toczy się egzekucja świadczeń alimentacyjnych lub należności wobec budżetu państwa oraz które zalegają ze spłatą tych zaległości ponad 3 miesiące.

Dane do KRZ są przekazywane przez sądy i komorników, a nie przez wierzycieli. Szczegółowe informacje w tym państwowym, krajowym rejestrze dłużników wyszukasz bezpłatnie, jednak potrzebne będą Ci do tego PESEL albo NIP dłużnika lub też sygnatura akt sprawy, w której uczestniczył.

Rejestr dłużników w Biurze Informacji Kredytowej

Z BIK współpracują wszystkie banki i SKOK-i oraz większość firm pożyczkowych. Biuro gromadzi przy tym zarówno informacje na temat spłacanych terminowo, jak i zaległych lub niespłacanych zobowiązań. Dostęp do danych jest jednak nieco trudniejszy niż w przypadku publicznego rejestru dłużników prowadzonego przez państwo.

Informację w BIK na temat potencjalnego klienta mogą za jego zgodą uzyskać banki i inne instytucje finansowe – pod warunkiem, że Klient udzieli im odpowiedniej zgody składając wniosek o kredyt lub pożyczkę. Z racji na przepisy dotyczące ochrony danych osobowych, żaden rejestr dłużników nie udostępni jednak listy nazwisk osób fizycznych czy pozostałych ich danych. Natomiast za opłatą można pobrać raport dotyczący firmy (wystarczy podać jej NIP).

Bez problemu uzyskasz też w BIK informację na własny temat. Co więcej, zgodnie z prawem BIK musi tak jak każdy krajowy rejestr dłużników, bezpłatnie udostępnić Ci takie dane raz na 6 miesięcy. Jeśli jednak chcesz uzyskać informacje o innej osobie, musi ona pobrać je sama i Ci przekazać.

Inne rejestry dłużników – jak je sprawdzić i co zawierają bazy biur informacji gospodarczej?

Najobszerniejsze rejestry dłużników, którzy nie spłacają terminowo zobowiązań, mają biura informacji gospodarczej (BIG-i). W Polsce działa obecnie sześć takich baz danych, z czego największe i najbardziej znane prowadzą BIG InfoMonitor S.A. (współpracuje też z BIK), Krajowy Rejestr Długów (KRD) BIG S.A. Erif BIG S.A oraz Crif Sp z o.o.

Kto znajduje się w rejestrze dłużników?

W rejestrach dłużników BIG-ów są zarówno osoby fizyczne, jak i firmy, a informację na temat zadłużenia danego podmiotu może zgłosić każdy wierzyciel. Bazy obejmują więc dane, które pochodzą z bardzo różnych źródeł, w tym między innymi od:

• sądów i organów administracji;
• banków, firm pożyczkowych i leasingowych oraz ubezpieczycieli;
• dostawców energii i innych mediów;
• firm telekomunikacyjnych, w tym dostawców Internetu czy telewizji kablowej;
• przedsiębiorców z innych branż;
• osób fizycznych.

Kiedy osoba lub firma może zostać wpisana na listę dłużników?

Osobę lub firmę, która zalega z płatnościami, można jednak wpisać na listę dłużników dopiero, jeśli spełnione są poniższe trzy warunki:

• kwota zadłużenia wynosi minimum 200 zł (w przypadku osób fizycznych) lub co najmniej 500 zł (dla firm);
• termin płatności został przekroczony o minimum 60 dni;
• minął co najmniej miesiąc od wysłania dłużnikowi przez wierzyciela zawiadomienia o planowanym wpisie do publicznego rejestru dłużników.

Dostęp do danych jest możliwy na podobnych zasadach, co w przypadku BIK. Za opłatą można więc uzyskać informacje na temat dowolnej firmy, podając jej NIP lub też pobrać raport na własny temat. W tym drugim przypadku krajowe rejestry dłużników bezpłatnie udostępnią Ci informacje raz na pół roku.

WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) to stopa procentowa, po której banki pożyczają sobie pieniądze. To najczęściej stosowany wskaźnik, o który opiera się oprocentowanie kredytów hipotecznych. Oprocentowanie to zazwyczaj ujmowane jest jako WIBOR + marża banku. Zmiany WIBOR mają wpływ na wysokość spłacanych rat – chociaż sam wskaźnik aktualizowany jest w różnych odstępach czasowych. W artykule wyjaśniamy czym jest WIBOR, w jakich odmianach występuje oraz jak wpływają na niego czynniki zewnętrzne.

Co to jest WIBOR?

W najprostszych słowach, WIBOR jest stopą procentową po jakiej banki pożyczają sobie pieniądze. Żeby zarabiać na kredytach doliczają do niego marżę – i takie jest zazwyczaj oprocentowanie sprzedawanych kredytów hipotecznych. WIBOR wyliczany jest jako średnia wielkości oprocentowania w największych bankach krajowych – po odrzuceniu skrajnych wartości. Zwykle w ustaleniu stawki bierze udział 10 największych banków w Polsce. WIBOR ustala się dla kilku okresów – 1 dnia, 1 tygodnia, 1,3 lub 6 miesięcy i 1 roku. Co do zasady, wartość WIBOR mieści się między stopą lombardową a depozytową, określaną przez Radę Polityki Pieniężnej – banki nie mają więc bezpośredniego wpływu na jego wysokość. Warto pamiętać, że WIBOR to stawka brana pod uwagę w obliczaniu kredytów udzielanych w złotówkach.

Z jakich WIBORów korzystamy najczęściej?

• WIBOR 1m Stosowany w umowach kredytowych rzadziej niż wariant 3m i 6m określa koszt kredytu, którego banki udzielają sobie na 1 miesiąc. Zazwyczaj jest wiec zbliżony do aktualnie obowiązujących stóp procentowych. Jego zaletą (lub wadą) z punktu widzenia kredytobiorcy jest częsta aktualizacja – jeśli stopy procentowe wzrosną, to prawie natychmiast zauważy on wzrost wysokości spłacanych rat.
• WIBOR 3m To koszt kredytu, którego banki udzielają sobie na 3 miesiące. Jeśli na nim oparta jest nasza umowa kredytowa, to zazwyczaj dopiero po 2-3 miesiącach nasza rata wzrośnie.
• WIBOR 6m To koszt kredytu, którego banki udzielają sobie na 6 miesięcy. Jeśli na nim oparta jest nasza umowa kredytowa, to zazwyczaj dopiero po 5-6 miesiącach nasza rata wzrośnie.

Stawki WIBOR – sierpień 2022 – Aktualny WIBOR

Na dzień 3 sierpnia 2022 stawki WIBOR kształtują się następująco:

• WIBOR 1M – 6,79%
• WIBOR 3M – 7,01%
• WIBOR 6M – 7,30%
• WIBOR 1R – 7,43%

Notowania można śledzić na bieżąco chociażby na serwisie Bankier.

NBP a WIBOR czyli zmiana WIBOR

WIBOR jest pośrednio powiązany z wysokością stóp procentowych – decyzje w sprawie ich zmian podejmuje Rada Polityki Pieniężnej na spotkaniach, które odbywają się średnio raz w miesiącu. Przez dłuższy czas cieszyliśmy się rekordowo niskimi stopami procentowymi – a co za tym idzie niskim WIBOREM i niskimi ratami kredytów hipotecznych. Podnoszenie stóp procentowych jest jednak jednym ze sposobów na walkę z przyśpieszającą inflacją – kredytobiorcy zauważyli więc znaczące podwyżki swoich rat. W tej chwili ekonomiści prognozują, że czeka nas jeszcze co najmniej jedna lub dwie podwyżki.

Jaki WIBOR jest najlepszy?

Przez najbliższe dwa lata spodziewamy się stosunkowo wysokich stóp procentowych, które zbliżają się już jednak do maksymalnego prognozowanego pułapu. Oznacza to, że przez jakiś czas utrzymają się na podobnym poziomie, ale w dającej się przewidzieć przyszłości doczekamy się obniżek. Dlatego w tej chwili opłacalniejszy okazać może się krótki WIBOR – 1m lub 3m. W przypadku pierwszego, po każdej obniżce stóp procentowych bardzo szybko zauważymy również zmniejszenie się wysokości spłacanych rat. W przypadku drugiego aktualizacje następować będą co trzy miesiące. Co ciekawe, jeszcze rok temu rada w sprawie wyboru WIBORU brzmiałaby dokładnie odwrotnie – gdy obserwowaliśmy podwyżki stóp, to dłuższy WIBOR (6m lub 12m) gwarantował, że przez dłuższy czas płaciliśmy niższe raty.